پشت دیوارهای باستانی شوش؛ دانشکده‌ای که نیاز به کاوش نجات‌بخشی دارد!
✍️غلامعباس دیناروند روز باستان‌شناسی؛ روزی برای پاسداشت مردان و زنانی که با بردباری، برگ‌های خاک‌خورده تاریخ را ورق می‌زنند.در این روز پای صحبت یکی از استثنایی‌ترین کانون‌های تربیت این متولیان تاریخ می‌نشینیم؛ دانشکده باستان‌شناسی شوش، وابسته به دانشگاه شهید چمران اهواز. در حاشیه کهن‌شهر شوش، جایی که سایه‌سار کاخ آپادانا بر زمین می‌افتد، این […]
✍️غلامعباس دیناروند
روز باستان‌شناسی؛ روزی برای پاسداشت مردان و زنانی که با بردباری، برگ‌های خاک‌خورده تاریخ را ورق می‌زنند.در این روز پای صحبت یکی از استثنایی‌ترین کانون‌های تربیت این متولیان تاریخ می‌نشینیم؛ دانشکده باستان‌شناسی شوش، وابسته به دانشگاه شهید چمران اهواز. در حاشیه کهن‌شهر شوش، جایی که سایه‌سار کاخ آپادانا بر زمین می‌افتد، این دانشکده منحصربه‌فرد قد برافراشته است. این نهاد آموزشی، تحقق رویایی دیرینه است: آموزش باستان‌شناسی در دل بزرگ‌ترین موزه روباز ایران. اما این رویای زیبا، روی دیگری هم دارد؛ رویی که از چالش‌هایی حکایت می‌کند که گاهی درس تاریخ را برای دانشجویانش به تجربه‌ای تلخ تبدیل می‌کند.
*تولد یک ایده نوآورانه*
دانشکده باستان‌شناسی شوش در سال ۱۳۹۸ و با هدف ایجاد پیوندی ناگسستنی بین «آموزش آکادمیک» و «میدان عملی» تأسیس شد. این ایده، تحولی در نظام آموزش باستان‌شناسی ایران بود. تصور کنید دانشجویی که صبح در کلاس درس، نظریه‌های باستان‌شناسی را می‌آموزد، بعدازظهر می‌تواند به تماشای کاخ آپادانای هخامنشی، زیگورات چغازنبیل یا محوطه گسترده شوش بنشیند و آموخته‌هایش را در برابر چشم‌داشی از تمدن ایلام، هخامنشی و ساسانی محک بزند.
*ویژگی‌های منحصربه‌فرد دانشکده*
۱_یادگیری در محیط موزه‌ای: شوش خود یک موزه عظیم روباز است. حضور در این فضا، درک دانشجویان را از مفاهیمی مانند “طبقه‌بندی سفال”، “سبک‌شناسی معماری” و “تحولات فرهنگی” به سطحی کاملاً ملموس و عمیق ارتقا می‌دهد.
۲_دسترسی به سایت‌ها و موزه‌ها: نزدیکی به محوطه‌های باستانی شوش و چغازنبیل (میراث جهانی یونسکو) و نیز موزه ملی شوش، امکان بازدیدهای علمی مکرر و شرکت در کاوش‌های آموزشی و پژوهشی را فراهم می‌کند.
۳_اتحاد علم و عمل: اساتید و دانشجویان این دانشکده این فرصت را دارند که مستقیماً در پروژه‌های حفاظت، مرمت و کاوش در محوطه‌های اطراف مشارکت کنند. این امر باعث می‌شود فارغ‌التحصیلان این دانشکده نه فقط نظریه‌پرداز، که باستان‌شناسانی کارآزموده و آماده فعالیت در میدان باشند.
۴_پاسداری از میراث خوزستان: تأسیس این دانشکده، گامی بلند در راستای حفاظت و معرفی میراث غنی و بی‌نظیر استان خوزستان است. این نهاد علمی، پرورش‌دهنده نسلی از متخصصان بومی و غیربومی است که دغدغه حفظ هویت تاریخی این سرزمین را دارند.
*فرصت طلایی، کلاس درس در کنار کاخ داریوش اما…*
موقعیت استثنایی این دانشکده،موهبتی بی‌نظیر برای دانشجویان باستان‌شناسی است این پیوند نادر بین علم و میدان، فارغ‌التحصیلانی کارآزموده و آشنا با واقعیت‌های عینی این رشته تربیت می‌کند. وجود چنین دانشکده‌ای در آستانه روز باستان‌شناسی، خود نمادی از عزم ملی برای نگاهبانی از این میراث است اما خوابگاه و آزمایشگاه این گوهر ارزشمند با مشکلات عدیده‌ای دست به گریبان است. شاید بتوان مهم‌ترین چالش این دانشکده را در دو کلمه خلاصه کرد: “خوابگاه” و “آزمایشگاه”.
از یک سو، بسیاری از دانشجویان این دانشکده که از اقصی نقاط ایران به شوش می‌آیند، با مشکل کمبود خوابگاه مناسب مواجهند. این کمبود، آرامش لازم برای تحصیل و پژوهش را از آنان سلب می‌کند، از سوی دیگر، دانشکده با کمبود فضاهای آموزشی و به‌ویژه آزمایشگاه‌های مجهز روبه‌روست. باستان‌شناسی امروز، علمی میان‌رشته‌ای است که به آزمایشگاه‌های تخصصی سفال‌شناسی، استخوان‌شناسی، ژنتیک باستان و حفاظت و مرمت نیاز مبرم دارد. کمبود این امکانات، چرخ پژوهش را در این دانشکده با کندی مواجه ساخته است.
مشکلاتی که حل شدنی است
این چالش‌ها به همین دو مورد ختم نمی‌شود.دوری از مراکز علمی اصلی کشور، آب و هوای سخت خوزستان در ماه‌های گرم، و محدودیت اعتبارات از دیگر موانع پیش روی این دانشکده است.
با این حال، این مشکلات راه‌حل دارند. این دانشکده جوان به توجه و حمایت جدی‌تر نهادهای بالادستی مانند وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سازمان میراث فرهنگی نیاز دارد. اختصاص اعتبارات ویژه برای احداث خوابگاه‌های دانشجویی و تجهیز آزمایشگاه‌های تخصصی می‌تواند تحولی بزرگ در مسیر پیشرفت این دانشکده ایجاد کند.
بیایید فراموش نکنیم که دانشکده باستان‌شناسی شوش دارایی ملی است. حمایت از این دانشکده، تنها حمایت از یک نهاد آموزشی نیست، بلکه سرمایه‌گذاری بر آینده باستان‌شناسی ایران و حفاظت از میراث فرهنگی‌مان است. در روز باستان‌شناسی، باید به یاد داشته باشیم که باستان‌شناسی تنها کاویدن گذشته نیست، بلکه سرمایه‌گذاری برای فردایی است که در آن، هویت تاریخی‌مان پاس داشته شود.
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید